Yavuz IŞIK
ERMCO ve THBB Yönetim Kurulu Başkanı
President of ERMCO and THBB
Sektörümüzün gelişmesi için çalışmalarımızı yoğun bir şekilde sürdürürken sektörümüzü etkileyen gelişmeleri yakından takip etmeye ve politikalar geliştirmeye devam ediyoruz. Bildiğiniz üzere kısaca “Çipli Beton” adı verilen Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) ile ilgili düzenleme, 18 Aralık 2018 tarihli Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tebliği ile yayımlanarak 25 Aralık 2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Sektörümüzü çok önemli bir şekilde etkileyen bu uygulama ile ilgili olarak yaptığımız çalışmaları ve gelişmeleri sizlerle paylaşmak istiyoruz. Yapı denetim mevzuatı kapsamında betondan numune alımı süreçlerini düzenleyen EBİS uygulaması ile ilgili ilk olarak 2018 yılında Sistemin hazırlık aşamalarında pilot uygulamalar üzerinden bir inceleme yaptık ve THBB Teknik Komitemizde değerlendirerek oluşturduğumuz raporu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğüne 2018 yılı ekim ayında ilettik ve aynı ay içerisinde Yapı İşleri Genel Müdürlüğüne bir ziyaret gerçekleştirerek raporumuzu sunduk. Ayrıca EBİS’in ayrıntıları ve sektörümüz açısından dikkat edilmesi gereken hususlar ile ilgili üyelerimizi 2018 yılı ekim ayında bir yazı ile bilgilendirdik. Sektörümüzün mağdur olduğu durumları ve bunlara ilişkin ivedi alınması gereken çözüm önerilerimizi içeren iki ayrı raporu ocak ayında Yapı İşleri Genel Müdürlüğüne sunduk. Şubat ayında ilgili bütün Bakanlık yetkililerinin de katılımıyla Yapı İşleri Genel Müdürlüğünde kapsamlı bir görüşme yaptık. Bu görüşmede uygulamada görülen aksaklıkların ivedi bir şekilde düzeltilmesi ile ilgili önerilerimizin çok büyük çoğunluğu Bakanlık yetkililerince uygun görüldü. Bakanlığın, Birliğimizin bu yapıcı ve çözümcü yaklaşımına olumlu bakışı doğrultusunda Birliğimizden birkaç özel konuda ilave öneri talebi oldu. Bununla ilgili THBB Teknik Komitesi bünyesinde oluşturulan son çalışma da 4 Mart 2019 tarihinde Bakanlığa iletildi. Konuyla ilgili tüm gelişmeleri yakından takip ediyoruz.
İstanbul’da bulunan üyelerimiz son aylarda agrega temininde sorunlar yaşamaktadır. Betonun hacimsel olarak yaklaşık %70-80’ini oluşturan agregalar, inşaat sektörü için vazgeçilmez bir yapı ham maddesidir. Agregalar, betonda sadece hacimsel bir öneme sahip değildir, aynı zamanda betonun kalitesini doğrudan etkileyen bir bileşendir. Agrega temininde yaşanan sorunlarla ilgili bir rapor hazırladık. Bu sorunun çözümü için yetkililerle görüşmelerimizi sürdürüyoruz.
2019 yılında da sürdürülebilirlik alanındaki faaliyetlerimize devam ediyoruz. Beton Sürdürülebilirlik Konseyinin (Concrete Sustainability Council) Bölgesel Sistem Operatörü olarak hazır beton, çimento ve agrega sektörlerine özel geliştirilen “Kaynakların Sorumlu Kullanımı Sistemi” kapsamında firmaları bilgilendiriyoruz. Türkiye Hazır Beton Birliği KGS İktisadi İşletmesi (KGS) de Beton Sürdürülebilirlik Konseyinin Belgelendirme Kuruluşu olarak belgelendirmelere devam ediyor.
Geçtiğimiz yıl çalışmalarına başladığımız İstanbul Kalkınma Ajansının (İSTKA) desteklediği “Türkiye Hazır Beton Birliği Beton Araştırma Geliştirme ve Teknoloji Danışmanlık Merkezi” projesine devam ediyoruz. Projemizin 1. Danışma Kurulu Toplantısını ocak ayında gerçekleştirdik. Toplantıya, THBB, T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi temsilcileri katıldı. Toplantıda sektörden gelen AR-GE talepleri değerlendirilerek yapılabilecek çalışmaları görüştük. Ayrıca şubat ayı sonunda bu merkezimiz için “Teçhizat Mal Alımı İhalesi”ni düzenledik.
Hazır beton sektörüne özel yazılım kullanarak maksimum ekonomik kazanımı sağlamak için çalışmalarımız hızla devam ediyor. Ocak ayında “Hazır Beton Sektöründe Endüstri 4.0 Yolunda Sürdürülebilir Lojistik Dönüşüm Çalışması” başlattık. Üyelerimizin taşıma operasyonlarında yapılan bu çalışmalar ile güvenli, verimli, sürdürülebilir bir taşımacılık faaliyetinin gerçekleştirilmesi amaçlanıyor.
Bu projelerimiz ilerlerken eğitim çalışmalarımıza da aralıksız devam ediyoruz. Ocak ve şubat aylarında Konya ve Uşak illerinde gerçekleştirdiğimiz “Beton Teknolojileri ve Doğru Beton Uygulamaları” seminerleri ile geçtiğimiz yıldan bu yana düzenlediğimiz seminerler dizisine devam ettik. Böylece, üyelerimizin de katkılarıyla kaliteli beton üretimi ve beton uygulamalarının doğru yapılması amacıyla Türkiye genelinde 16 farklı seminer gerçekleştirmiş olduk.
Birliğimizin ülkemizde kullanılan betonun tamamının kaliteli üretilmesi için yaptığı çalışmalardan en önemlisi 1995 yılında Kalite Güvence Sistemini (KGS) kurmak olmuştur. KGS’nin yönetimini sürdüren KGS Kurulu, beton ile ilgili kamu veya özel nitelikte bütün tarafların katılımı ile oluşturulmuş bir kuruldur ve 2004 yılından bu yana her 3-4 ayda bir toplanmaktadır. Hiçbir ilgili tarafın çoğunluk olmadığı, bağımsız ve tarafsız bir yapıyla faaliyet gösteren KGS Kurulunun yıllar içerisinde bu düzenlilikte ve etkinlikte faaliyet göstermesi çok önemli bir başarı hikâyesidir ve birçok sektör tarafından da örnek olarak ele alınmaktadır. KGS Kurulu son olarak 50. toplantısını ocak ayında gerçekleştirdi. Beton ve ilgili ürünlerdeki mevzuat, standart vb. gelişmelerin gözden geçirildiği toplantıda Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) ile ilgili süreç de ele alındı.
Üyelerimizin katkılarıyla 2016 yılı temmuz ayından bu yana aylık olarak Hazır Beton Endeksi raporları hazırlıyoruz. Bu raporları üyelerimiz başta olmak üzere hazır beton ve ilgili bütün sektörlerle paylaşmaya devam ediyoruz. Raporun sonuçlarıyla ilgili olarak bütün medya kuruluşlarına gönderdiğimiz basın bülteninde bütün endekslerin eşik değerin altında olmasının; inşaat ve bağlantılı sektörlerde hareketliliğin düşük olduğunu gösterdiğini ve mevcut tedbirler ile inşaat sektörünün ivmelenmesinin olası görünmediğini ifade ettim.
Sektörümüzü ilgilendiren konuları yakından takip etmeye ve politikalar geliştirmeye devam ediyoruz. Bu doğrultuda, Yönetim Kurulumuza katkı sağlayan komitelerimizden Teknik Komite ile Çevre ve İş Güvenliği Komitesi toplantılarını ocak ve şubat aylarında gerçekleştirdik. Özellikle Teknik Komite bünyesinde EBİS ile ilgili bir Alt Çalışma Grubu oluşturularak toplantılar yapılmış ve raporlar hazırlanmıştır.
Yurt içinde çalışmalarımızı yürütürken uluslararası gelişmelere de yön vermeye devam ediyoruz. Avrupa Hazır Beton Birliği (ERMCO) tarafından hazır beton endüstrisinde yeni teknolojiler, BIM ve dijital mühendislik ile ilgili internet üzerinden bir toplantı gerçekleştirildi. Şubat ayında yapılan toplantıda BIM (Yapı Bilgi Modellemesi) tabanlı sistem, dijitalizasyon ve prosesler, nakliye ve teslimat, üretim, kalite ve izlenebilirlik, 2019 yılı kasım ayında yapılması planlanan “Endüstri 4.0 ve Hazır Beton Endüstrisi” Çalıştayı konuları görüşüldü.
2019 yılının ilk aylarında yaptığımız çalışmaları özetledikten sonra ekonomik değerlendirmelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.
Ne yazık ki 2019 yılının ilk iki ayında, Türkiye ekonomisi iyi bir başlangıç yapmamıştır. Bu yılın ilk verileri, ekonomik gidişatın istenilen seviyeden oldukça uzak olduğunu göstermektedir.
Son açıklanan Tüketici Güven Endeksi şubat ayında da düşük kalmıştır. İlk iki ayda ortalama 57 seviyesinde olan Tüketici Güveni geçen yıl 72 seviyesinde idi. Tüketici hâlen ekonomiye güven duymamaktadır.
Reel kesim için 2019 yılının ilk göstergesi olan kapasite kullanım oranı da oldukça düşük bir seviyede gerçekleşmiştir. 2019 ocak ayında 74,40 değerini alan kapasite oranı, 2010 yılından bu yana en düşük ocak ayı değerini almıştır.
Henüz 2019 yılında Sanayi Üretim Endeksi’nin ne durumda olduğunu bilmiyoruz. Geçen yılın aralık ayındaki değeri, önceki yılın %9,8 altında görünmektedir.
Yeni yıla inşaat sektörü de ne yazık ki iyi başlamamıştır. Türkiye genelinde konut satışları 2019 ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre -%24,8 oranında düşüş göstermiştir. İpotekli konut satışları ise çok daha büyük bir oranda düşmüştür. Türkiye genelinde ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre -%77,2 oranında azalış göstererek yalnızca 6.537 olmuştur. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %9’a gerilemiştir.
İnşaat piyasasındaki gerileme istihdam rakamlarında da kendini göstermektedir. En son açıklanan kasım ayında inşaat sektörünün istihdamı 1,8 milyona gerilemiştir. 2017 yılının aynı ayında bu rakam 2,1 milyondu. Toplamda bir yılda 330 bin kişilik bir istihdam kaybı göze batmaktadır. Oransal olarak -%15 düzeyindeki bu düşüş, son 5 yılın en büyük düşüşüdür. İnşaattaki bu daralma kaçınılmaz olarak inşaatla alakalı pek çok sanayi kolunu da olumsuz etkilemiş ve etkilemeye de devam edecektir.
Henüz resmî olarak bilmiyoruz ancak Türkiye ekonomisi son çeyrekte daralmıştır. 2019 yılının ilk çeyreğinde de bu daralma devam edecektir. 31 Mart’a kadar seçime odaklanılacağı için ne yazık ki yılın ilk 3 ayında sanayideki düşüş devam edecektir.
Ümidimiz seçimlerden sonra artık Türkiye’nin gerçek ekonomi gündemine dönmesidir. Yolumuz uzun, sorunlarımız çoktur. Sanayicimiz beklemekte ve temkinli davranmaktadır. 2019 yılının hiç de kolay bir yıl olmayacağını hepimiz biliyoruz. Bugün yaşadığımız sorunları kendimiz çözemeyiz ancak doğru tedbirlerin uygulanması için ekonomi yönetimine yön verebileceğimiz kanaatindeyim.