Bu yıl Türkiye Hazır Beton Birliği Kalite Güvence Sistemi İktisadi İşletmesi, kuruluşunun 20. yılını kutluyor. Ülkemizdeki kaliteli yapılaşmaya önemli katkılar sunmuş olan KGS hayati önemde bir iş yapıyor. Türkiye Hazır Beton Birliği Kalite Güvence Sistemi'ni ve çalışmalarını kamuoyuna anlatmak amacıyla hazırlanan reklamlar sektörel yayınlarda yayınlanmaya başladı.
HAZIR BETONDA KALİTE DENETİMLERİ VE KGS BELGESİ
Hazır Beton Sektörü ve Kalite:
Beton, Türkiye’de en yaygın şekilde kullanılan taşıyıcı yapı malzemesidir. Türkiye’de 1900’lü yılların başından itibaren kullanılmaya başlanmış ve yıllar içinde en yaygın yapı malzemesi haline gelmiştir. Buna rağmen 1980’li yıllara kadar tamamen konvansiyonel yöntemlerle üretilmiştir. Ancak 1980’li yıllarda hazır beton kullanılmaya başlanabilmiştir. Hazır betonun kullanım kolaylığının anlaşılması ve betonda sürekli kalitenin temini için başka yöntem olmaması hazır betonun çok kısa bir süre içinde yaygınlaşmasını sağlamış; şu anda Türkiye’nin en ücra köşesinde bile hazır beton bulunabilir hale gelmiştir.
Hazır betona geçiş, Türkiye’de kullanılan beton kalitesini önemli bir şekilde artırmıştır. Ancak betonda kalitenin temini için yapılarda sadece hazır betonun kullanılmış olması yeterli olmadığı, kaliteli hazır beton kavramının önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Kaliteli hazır betonun sağlanabilmesi ve kontrolü ise sadece beton kullanıcısınca yapılacak numune alma işlemiyle değil (ki bu şekilde kalitesi ancak 28. gün sonunda anlaşılır), betonun üretim yerinde hammadde girdisinden üretim ekipmanlarına dek tüm üretim sürecinin kapsamlı bir şekilde denetlenmesiyle gerçekleştirilebilir. Bu amaçla Türkiye Hazır Beton Birliği tarafından 1995 yılında “Kalite Güvence Sistemi (KGS)” kurulmuştur.
KGS, sektörel özdenetimin Türkiye’deki ilk örneklerinden biri olarak Türkiye Hazır Beton Birliği tarafından oluşturulan bir denetim ve belgelendirme sistemidir. Bu sene 20. yılını kutlayan KGS’nin yönetimi ilgili tüm tarafların katılımıyla bağımsız bir şekilde sürdüren “Kalite Güvence Sistemi Kurulu” adı altında tarafsız ve bağımsız bir kurul tarafından sürdürülmektedir. KGS Kurulu’nda aşağıdaki kuruluşlar temsil edilmektedir:
- T.C. Ekonomi Bakanlığı
- T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
- Türkiye Belediyeler Birliği
- TÜBİTAK
- İstanbul Teknik Üniversitesi
- Boğaziçi Üniversitesi
- Yıldız Teknik Üniversitesi
- Ortadoğu Teknik Üniversitesi
- Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası
- TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası
- TMMOB Mimarlar Odası
- Türkiye Hazır Beton Birliği
- Kimyasal Katkı Üreticileri Derneği
- Agrega Üreticileri Birliği Derneği
- Türkiye Prefabrik Birliği
KGS Kurulu’nun yönetiminde konusunda uzman profesyonel bir ekip tarafından sürdürülen denetim ve belgelendirme faaliyetlerinde ayrıca Türkiye’de belki de tek olarak üniversitelerimizin inşaat mühendisliği bölümlerindeki yapı malzemeleri anabilim dalı öğretim üyeleri denetçi olarak görev alıp, Türkiye’deki beton kalitesinin gelişimine katkıda bulunmaktadırlar.
KGS’nin hedefi, hazır beton tesislerinin bir üretim kontrol sistemi içerinde olmasını sağlayarak, betonun piyasaya sürekli kaliteli bir şekilde arz edilmesini temin etmektir. Bu amaçla gelişkin ve sürekli kendini iyileştiren bir denetim mekanizması oluşturmuştur. Bu denetimler sonucu uygun bulunan hazır beton tesislerine “KGS Uygunluk Belgesi” adı altında bir belge düzenlenmektedir (Ek 1: Betonda KGS Belgelendirmesi Süreci).
Türkiye’deki her hazır beton tesisi bu belgelendirme sistemine gönüllü bir şekilde başvuru yapabilmektedir. Zorunlu bir belgelendirme olmamasına rağmen hazır betonda KGS Belgelendirmesi, Türkiye’deki inşaat sektörü tarafından önemli ölçüde bilinmekte ve kaliteli beton talebi için bir tercih sebebi olmaktadır. Şu anda Türkiye’de üretilen hazır betonun %70’i KGS Belgeli bir şekilde üretilmektedir.
KGS, gönüllülük üzerine kurulu hazır betonda KGS Belgelendirmesi’nin yanısıra T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetkilendirmesi ile yapı malzemelerinde zorunlu belgelendirme faaliyetlerinde de önemli görevler üstlenmektedir. Bu yetkileri dahilinde 2008 yılından bu yana Yapı Malzemeleri Yönetmeliği’ne göre 25 ayrı yapı malzemesi standardına göre CE İşaretlemesi için faaliyet gösteren bir “Onaylanmış Kuruluş” ve 2010 yılından bu yana Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmeliğe göre hazır betonda G Uygunluk Belgelendirmesi yapan bir “Uygunluk Değerlendirmesi Kuruluşu” olarak görev yapmaktadır (Ek 2: KGS’nin Belgelendirme Yetkileri).
KGS’nin ürün belgelendirme faaliyetlerinin yetkinliği ve yeterliliği, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından ilk olarak 2007 yılında akredite edilmiş olup halihazırda TS EN ISO/IEC 17065 “Uygunluk değerlendirmesi - Ürün, proses ve hizmet belgelendirmesi yapan kuruluşlar için şartlar” standardı kapsamında akreditasyonu sürmektedir.
KGS’nin kar amacı olmadan hazır beton ve ilgili ürünlerde sürdürmüş olduğu bu etkili ve başarılı belgelendirme faaliyetleri kamu başta olmak üzere, inşaat ve belgelendirme sektörleri tarafından takdir ile karşılanmaktadır. Bu minvalde KGS, Türkiye’de faaliyet gösteren denetim ve belgelendirme kuruluşları ile bu konuda düzenleyici kamu kurumları tarafından oluşturulan Uygunluk Değerlendirmesi Derneğinin Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı sürdürmektedir. Bu derneğe Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da dahi olmak üzere yedi Bakanlık üyedir.
KGS’nin tecrübeleri, betonda denetim mekanizması kurmak isteyen dört önemli ülkeye (İtalya, İspanya, Hindistan ve Suudi Arabistan) aktarılmış ve bu ülkelerde betonda denetim sistemi kurulmasına yardımcı olunmuştur. Ayrıca yurtiçinde de sektörel özdenetim mekanizması kurmak isteyen başka sektörler (ayakkabı, izolasyon ürünleri, vb.) tarafından KGS örnek olarak kullanılmıştır.
Beton üretiminin KGS tarafından denetlenmesi ve belgelenmesinin Ülkemizin yapı kalitesinin artırılması yönündeki faydalarının yanısıra hazır beton üreticisine de başka üretim dallarında görülemeyecek kadar doğrudan faydaları olmaktadır. Üretim kontrolünün sağlanmasıyla daha stabil bir ürün elde edilmekte, böylece daha düşük sapmalar ortaya çıkmaktadır, dolayısıyla daha ekonomik üretim sağlanmaktadır. Ayrıca kontrollü üretim yapılması ile uygun olmayan ürünün müşterilere sevk edilmesi riski azalmaktadır ve Türkiye’deki en yaygın ve önemli yapı malzemesi olan betonun daha güvenli olması sağlanmaktadır.