KAMUOYUNA DUYURU
Bizler aşağıda isimleri belirtilen kurumların temsilcileri ve yurdumuzdaki başlıca üniversitelerde “Yapı Malzemesi” dersi veren öğretim üyeleri olarak 17 Ağustos 1999 yılında gerçekleşen ve 20 bine yakın yurttaşımızın kaybına yol açan Marmara depreminin yıldönümünde bu konu ile ilgili görüşlerimizi kamuoyunun ve yetkililerin bilgisine sunmak istiyoruz.
Büyük bir bölümü deprem kuşağında bulunan yurdumuzda depremlerin kaçınılmaz olduğunun bilincinde olarak, depremden korunmanın depreme karşı dayanıklı yapılar yapılması gerektiği gerçeğini bir kez daha hatırlatmak isteriz. Depreme dayanıklı yapıları inşa etmenin yolu, Deprem Yönetmeliğine ve standardlara uygun projelerin doğru malzemeler ile kurallarına uygun şekilde uygulanmasından geçmektedir. Ancak, Marmara ve daha sonraki Düzce depremlerinde hasar gören yapılardan edinilen veriler; kullanılan malzemelerin başta beton olmak üzere standardlarına uygun olarak üretilmediğini göstermiştir. Son yıllarda yurdumuzda daha fazla oranda hazır betona yönelinmiş olması sevindirici bir gelişmedir; ancak tüm malzemelerde olduğu gibi hazır betonun da üretim sürecinin tamamını kapsayacak şekilde denetlenmesi gerekmektedir. Şu anda hiçbir teknik kontrole tabi olmadan hazır beton tesisi açılabilmekte ve üretim yapılabilmektedir. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, yapı malzemelerinin denetlenmesine yönelik olarak Yapı Malzemeleri Yönetmeliğini çıkarmış ve Avrupa Birliği Ülkelerinde uygulanmakta olan CE uygunluk işaratlemesi kapsamına almıştır. Ancak, yurdumuzda en yaygın yapı sistemi olan betonarmenin ana malzemesi durumundaki beton bu kapsam içine alınamamaktadır. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bu durumu değerlendirerek kapsam dışında kalan beton ve diğer bazı malzemeleri ulusal düzeyde “G” uygunluk sistemi kapsamında ele almayı kararlaştırmış ve 06.12.2006 tarihinde “G Uygunluk” Tebliğini çıkarmıştır. Ancak, söz konusu tebliğ yayımınından bu güne kadar uzun bir süre geçmesine rağmen henüz uygulamaya sokulamamıştır.
1999 yılından bu yana 9 yılın geçtiği bu süreçte yapılaşmanın artarak sürdüğü bilinmektedir. 2007 yılı verilerine göre Türkiye’de yıllık beton üretimi 74 milyon metreküpü aşmış ve bu miktar ile Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında İspanya ve İtalya’dan sonra en çok beton tüketen ülkeler sıralamasında 3. sıraya oturmuştur. Ancak üretilen betonun yarısından azı şu anda gönüllülük esasına dayalı bir uygulama ile Kalite Güvence Sistemi (KGS) tarafından denetlenmektedir. KGS’nin yaptığı denetimlerin belge iptali dışında herhangi bir yaptırımı bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle Türkiye’de 1999 yılından bu yana üretilen yaklaşık 350 milyon metreküp beton, Marmara depreminden önce üretilen betonlar gibi, üretim sürecini de kapsayan yasal ve zorunlu bir denetim sistemi içinde denetlenmemiştir. Kontrolsüz olarak her yıl milyonlarca metreküp standart dışı beton üretilmekte, bu betonlarla risk taşıyan konut vb. yapılar inşa edilmektedir.
Betonarme yapıların depreme karşı davranışlarında betonun birinci derecede önemli olduğunun bilincinde olarak, yurdumuzda üretilen hazır betonun denetlenmesini gerçekleştirmek amacıyla çıkarılan “G Uygunluk” Tebliği’nin :
- Tüm üretim sürecini ve şantiyede habersiz ürün denetimini de kapsayacak şekilde,
- TÜRKAK tarafından hazır beton konusunda akredite edilmiş ve Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş “Onaylanmış Kuruluşlar” tarafından yapılmasını,
- G Belgesi olmayan hazır beton üreticilerinin standart dışı beton üretmelerinin engellenmesini sağlayacak şekilde,
ivedilikle uygulamaya koyulması gerektiği inancındayız. G Uygunluk Tebliği’nin, hazır betonunun önemini göz önüne alarak kapsamı içindeki diğer malzemeleri beklemeden bir an önce uygulamaya koyulması gerektiği inancındayız.
Kamuoyunun ve ilgililerin bilgisine saygı ile sunulur.
15.08.2008
Kurumlar:
AGÜB (Agrega Üreticileri Birliği)
İNTES (Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası)
KÜB (Beton ve Harç Kimyasal Katkı Üreticileri Derneği)
TÇMB (Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği)
THBB (Türkiye Hazır Beton Birliği)
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası
TMMOB Mimarlar Odası
TPB (Türkiye Prefabrik Birliği)
YÜF (Yapı Üreticileri Federasyonu)
Öğretim üyeleri:
Prof.Dr.Fevziye AKÖZ Yıldız Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Saim AKYÜZ İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Bülent BARADAN Dokuz Eylül Üniversitesi
Prof.Dr.İlhan EREN İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Turhan Y. ERDOĞAN Ortadoğu Teknik üniversitesi
Prof.Dr.Şakir ERDOĞDU Karadeniz Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Abdurrahman GÜNER Namık Kemal Üniversitesi
Prof.Dr.Fahri ÖZBAYOĞLU Niğde Üniversitesi
Prof.Dr.Hulusi ÖZKUL İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Turan ÖZTURAN Boğaziçi Üniversitesi
Prof.Dr.Canan TAŞDEMİR İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Mehmet Ali TAŞDEMİR İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Mustafa TOKYAY Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Prof.Dr.Atiye TUĞRUL İstanbul Üniversitesi
Prof.Dr.Fikret TÜRKER Akdeniz Üniversitesi
Prof.Asım YEĞİNOBALI Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği
Doç. Dr. Yılmaz AKKAYA İstanbul Teknik Üniversitesi
Doç. Dr. Selçuk TÜRKEL Dokuz Eylül Üniversitesi
Doç. Dr. Özgür YAMAN Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Hasan YILDIRIM İstanbul Teknik Üniversitesi