ŞİRİNEVLER’DE ÇÖKEN BİNANIN VE YAPILARIMIZIN KALİTESİ...
26 Nisan 2007 Perşembe günü İstanbul Şirinevler’de 6 katlı bir binanın, yan tarafında yapılan yıkım ve hafriyat sırasında kolayca çökmesi üzerine, Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB)‘nin yaptığı araştırmanın sonucunda; binanın düşük dayanımlı betonlarla yapılmasının yıkımı kolaylaştırdığı gerçeği ortaya çıktı.
İstanbul Şirinevler’deki binanın çökmesi üzerine olay yerine bir inceleme ekibi gönderilerek yapının betonu üzerinde çalışmalara başlanmıştır. İlk olarak test yapmak için yıkılan binadan geriye kalan yapının daha yüksek dayanımlı, ufalanmamış bölümlerinden beton parçaları alınmıştır. Beton numuneleri, “Basınç Deneyi” yapılmak üzere laboratuvara götürülmüş ve basınç dayanımları belirlenmiştir.
Yıkılan binanın ‘‘Beton Basınç Dayanımları’’ incelendiğinde, betonunun dayanım sınıfının C13 olduğu ortaya çıkmıştır. Yani bu beton santimetrekarede ancak 130 kg basınca dayanabilir. Numune alınamayacak kadar ufalanan parçalar da değerlendirilirse dayanımın daha da düşük olacağı açıktır. Eğer yapının projesi daha büyük bir beton sınıfı temel alınarak yapılmış ise proje dayanımı ile gerçek dayanım arasındaki fark daha da büyümektedir. 1998 yılında yürürlüğe giren Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’te 1. derece ve 2. derece deprem bölgelerinde kullanılacak en düşük beton sınıfı C20’dir. Ancak, bu dayanım sınıfı da yeterli değildir.
Daha önce deprem nedeniyle binaların yıkıldığı yurdumuzda sadece son dört ayda beş bina çökmüştür. 5 Şubat’ta Diyarbakır'da taşıyıcı kolonları çatlayan sekiz katlı binanın çökmesiyle ne yazık ki beş çocuk hayatını kaybetmiştir. 21 Şubat’ta Zeytinburnu'nda beş katlı bir binanın çökmesi üzerine iki kişi hayatını kaybederken, 28 kişi yaralanmıştır. 23 Şubat’ta Bursa'da heyelan nedeniyle hasar gören sekiz katlı iki bina çökmüştür. 25 Mart’ta Kayseri'de tadilat yapılan dört katlı binanın iki katının çökmesi üzerine bir kişi yaralanmıştır. 2 Mayıs’ta İstanbul Beyoğlu’nda bir bina daha çökmüştür.
SONUÇ OLARAK;
Bir yapının çökmesi için malzeme, zemin veya mühendislik hatası olması gerekir. Beton konusunda uzman bir meslek kuruluşu olarak malzeme açısından değerlendirmemizi yapıyoruz.
• İstanbul Şirinevler’de çöken bina, binalarımızın deprem olmadan kendiliğinden ya da en ufak bir dış etkide bile kolayca yıkılabileceğinin bir göstergesidir. Yurdumuzda bu şekilde yüzbinlerce bina bulunmaktadır. İlgili kurumlar acilen çalışma yaparak bu durumdaki binaların yeniden inşa edilmesi ya da takviye edilmesi için yasal düzenlemeler yaparak vatandaşa kolaylık sağlamalı, halkı bilgilendirmeli ve gerekli finansmanı sağlamalıdır.
• Şayet bu bina yönetmeliklere uygun olarak projelendirilip, standarda uygun olarak yapılsaydı ve standarda uygun üretilmiş ve bakımı yapılmış yüksek dayanımlı hazır betonlar kullanılsaydı, bu kadar kolay çökmezdi.
PEKİ, GÜVENLİ BİNALAR İÇİN NE YAPILMALI?
? Proje düşük sınıf olsa dahi, korozyon gerçeğini düşünürsek mukavemetin yanında betonda dayanıklılığın, servis ömrünü de sağlaması için ülkemizde en az C30 (santimetrekarede en az 300 kg basınca dayanıklı beton) dayanım sınıfında beton kullanılmalı.
? Betonunuzun kalite güvence sistemi belgeli hazır beton üreticisinden sağlanmasına dikkat edilmeli.
Önemli bir gelişme olarak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, 1.1.2008 tarihinden itibaren zorunlu olarak yürürlüğe girecek olan “G” Uygunluk İşareti Tebliği’ni yayınlamıştır. Yani, 1.1.2008’den itibaren, “G” (Güvenlik) işaretini taşımayan hazır beton vb. önemli ürünler piyasaya sürülemeyecek ve kalite belgesiz üretim yapan firmaların faaliyetine izin verilmeyecektir. Bu kapsamda, 1996 yılında kurduğumuz, gönüllü olduğu için sadece kendi üyelerimizi denetleyebilen Kalite Güvence Sistemi (KGS), Birliğimize üye olmayan şirketleri de Bakanlığın izniyle denetleyebilecektir.